هنگ درام: نواهای آسمانی از دل فولاد
تاریخچه هنگ درام
هنگ درام، سازی نوظهور و منحصر به فرد است که در اواخر دهه 90 میلادی توسط فلیکس روهنر و سابینا شارر، زوجی سوئیسی، در شهر برن ساخته شد. آنها با الهام از سازهای کوبه‌ای سنتی مانند گونگ و تام-تام و با تلفیق دانش فلزکاری و علم آکوستیک، موفق به خلق این ساز بدیع شدند. نام “هنگ” از زبان آلمانی-برنی گرفته شده و به معنای “دست” و “دامنه تپه” است که به شکل محدب ساز اشاره دارد.
خانواده سازهای هنگ
انواع هنگ درام
هنگ درام ها در اندازه‌ها و کوک‌های مختلفی ساخته می‌شوند، اما به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- هنگ درام‌های دیاتونیک: این نوع هنگ درام ها فقط قادر به نواختن یک گام خاص هستند و برای نواختن ملودی های ساده و بداهه نوازی مناسب هستند.
- هنگ درام‌های کروماتیک: این نوع هنگ درام ها طیف وسیع تری از نت ها را شامل می‌شوند و امکان نواختن ملودی های پیچیده تر و آهنگ های مختلف را فراهم می‌کنند.
هنگ درام سازی است که یک کوک ثابت دارد و اغلب هنگ درام‌ها به شکل دیاتونیک طراحی و ساخته می‌شوند. به این معنی که تنها یک مد را می‌توان با آنها نواخت. سازندگان هنگ درام انواع مختلفی از این ساز را می‌سازند و نوازندگان نیز از انواع مختلفی از آن استفاده می‌کنند، اما متداول‌ترین نوع هنگ درام، هنگ درام‌های رِ مینور است.
به طور کلی این ساز دارای هشت تا نه نت است که یکی از آنها نت اصلی مد و گام وسط است، این نت صدایی حجیم و باس دارد و بقیه‌ی نت‌ها در اطراف آن قرار می‌گیرند. نوازنده‌های حرفه‌ای هنگ درام گاهی مدل‌های خاصی از هنگ درام را ممکن است تا ۱۶ نت داشته باشند را به سازندگان سفارش می‌دهند، در این حالت بعضی از نت‌ها در صفحه ی پایینی قرار داده می‌شوند. بعضی مدل‌ها دو نت بیس و بعضی نمونه‌های دیگر تنها سه یا چهار نت بم در مجموع دارند.
سازهای دیگری شبیه به هنگ درام نیز ساخته می‌شود، از جمله تانگ درام که از هنگ درام هم کوچک‌تر است و هم ارزان‌تر. این ساز از نظر ظاهری و حتی ساختمان مشابه هنگ درام است، فقط صدایی کم حجم تر و تیزتر دارد.
هنگ درام‌ها را می‌توان بر اساس عوامل مختلفی طبقه‌بندی کرد. یکی از مهم‌ترین عوامل طبقه‌بندی، تعداد نت‌های ساز است. هنگ درام‌ها معمولاً دارای هشت تا نه نت هستند، اما برخی از سازندگان، سازهایی با تعداد نت‌های بیشتر نیز تولید می‌کنند. به عنوان مثال، برخی از هنگ درام‌ها دارای ۱۶ نت هستند.
هنگ درام‌ها همچنین بر اساس نوع مد کوک شده‌شان نیز دسته‌بندی می‌شوند. مد کوک شده‌ی یک ساز، مجموعه‌ی نت‌هایی است که در آن ساز می‌توان نواخت. هنگ درام‌های دیاتونیک، تنها یک مد را می‌توانند کوک کنند. هنگ درام‌های کروماتیک، می‌توانند هر مدی را کوک کنند.
علاوه بر این، هنگ درام‌ها را می‌توان بر اساس جنس صفحه‌های فلزی‌شان نیز دسته‌بندی کرد. صفحه‌های فلزی هنگ درام معمولاً از استیل ساخته می‌شوند، اما برخی از سازندگان، از مواد دیگری مانند مس یا برنج نیز استفاده می‌کنند.
هنگ درام
اجزای هنگ درام
علاوه بر دو صفحه‌ی اصلی، ساز هنگ درام دارای اجزای دیگری نیز هست که عبارتند از:
- لبه‌ها: لبه‌های دو صفحه‌ی اصلی ساز هنگ درام، نقاطی هستند که نوازنده با انگشتان خود به آنها ضربه می‌زند.
- شانه‌ها: شانه‌ها قسمت‌های مسطحی هستند که در بالای دینگ قرار دارند. این قسمت‌ها نیز می‌توانند صدایی تولید کنند.
- رینگ: رینگ یک لبه‌ی فلزی است که دور تا دور دو صفحه‌ی اصلی را احاطه کرده است. رینگ از افتادن ساز از هم جلوگیری می‌کند.
Shell یا پوسته: یک هنگ درام از دو پوسته تحتانی و فوقانی و از جنس فلز تشکیل شده است. پوسته بالایی (که به آن پوسته دینگ نیز گفته می شود) و پوسته زیرین (که به آن پوسته گو نیز گفته می شود) در ریم به هم متصل می‌شوند.
Shoulder یا ساز شانه: ناحیه مسطح در اطراف پایه دینگ است که دینگ را به قسمت‌های واسط هنگ درام متصل می‌کند.
Shoulder Tone یا آوای ساز شانه: به صداهای برآمده از اطراف دینگ را در اثر نواختن ضربه گویند.
Stainless Steel یا فولاد ضد زنگ: استیل ضد زنگ یکی از سه فولاد مختلف است که در حال حاضر در ساخت هنگ درام استفاده می‌شود ، هنگ درام ساخته شده از جنس فولاد ضد زنگ اغلب شامل یک آلیاژ کروم یا تیتانیوم هستند و در برابر هوا و آب مقاوم هستند و صدای شیشه‌ای به نسبت دیگر جنس‌ها دارند.
Sustain یا مانایی صدا: صدای مانا یا Sustain به معنای ماندگاری صدا در فضا و انعکاس آن بعد از ضربه است. در موسیقی، این اصطلاح به توانایی یک ساز برای حفظ صدای یک نت واحد هنگام پخش را گویند. در جای ساکت بر روی نت ها ضربه بزنید. هنگ درامی که در آن ۱۰ ثانیه صدای نت را بشنوید ، پایداری بیشتری نسبت نتی دارد که ۶ ثانیه به صدا در می‌آید.
Rim یا حاشیه ساز: لبه فلزی غیر ارتعاشی که محل اتصال پوسته های بالا و پایین هنگ درام است. اغلب توسط حلقه‌ای از لاستیک یا طناب کنفه محافظت می‌شود. اصطلاح دیگر آن Flange است.
قیمت هنگ درام
هنگ درام سازی ویژه و منحصر به فرد است و از لحاظ قیمت در دسته‌ی سازهای گران قیمت قرار می‌گیرد. قیمت بالای این ساز دو دلیل عمده دارد:
- سازندگان محدود و انحصاری بودن ساز هنگ درام: نکته‌ی جالب توجه درمورد هنگ درام این است که با وجود محبوبیت روزافزون این ساز در جهان، اما تعداد سازندگان هنگ درام بسیار محدود است. ساخت ساز هنگ درام به صورت دست ساز و در کارگاه‌های کوچک و شخصی انجام می‌شود. و در حقیقت هیچ دستگاه یا ماشینی برای تولید انبوه ساز هنگ درام وجود ندارد. بنابراین طبیعتا تعداد سازهای هنگ درام در دنیا محدود و کم است.
- پر زحمت بودن ساخت ساز هنگ درام به شکل دستی: عوامل مختلفی ساخت هنگ درام را به کاری پرزحمت تبدیل می کند، این عوامل عبارتند از:
- انتخاب نوع فلز و آلیاژ مخصوص
- ایجاد فرم خاص هنگ درام روی صفحه‌ی فلزی
- رسیدن به کوک دلخواه
اگر با پروسه‌ی ساخت سازها آشنایی دارید، حتما به ساخت هنگ درام نیز فکر کنید و درمورد آن تحقیق کنید، ساخت هنگ درام می‌تواند کاری بسیار پردرآمد و سودآور باشد. البته ساخت هنگ درام کاری ساده نیست و با چالش‌هایی همراه است که تنها با تلاش قابل انجام است.
باتوجه به تحقیقات انجام شده، در کشورهای دیگر دنیا قیمت هنگ درام حدود ۲۶۰۰ دلار یا ۲۰۰۰ یورو، و در ایران بین ۱۵ میلیون تا ۳۲ میلیون بسته به برند و کیفیت است.
نحوه نواختن هنگ درام
هنگ درام با انگشتان دست نواخته می‌شود و تکنیک‌های مختلفی برای نواختن آن وجود دارد. نواختن با انگشتان به صورت ضربه‌ای، نواختن با کف دست به صورت اسلپ و نواختن با لبه انگشتان به صورت rim tapping از جمله این تکنیک‌ها هستند.
کاربرد هنگ درام
هنگ درام به دلیل صدای دلنشین و آرامش بخش، در موسیقی درمانی، مدیتیشن و یوگا کاربرد فراوانی دارد. همچنین از این ساز در انواع سبک‌های موسیقی از جمله جاز، کلاسیک، امبینت و الکترونیک استفاده می‌شود.
معروف ترین قطعات هنگ درام
- Clair de Lune اثر دبوسی، نواخته شده توسط Manu Delago
- Stillness اثر Gubaba
- Fly اثر Hang Massive
ویژگی های یک هنگ درام خوب
- کیفیت صدا: صدای هنگ درام باید شفاف، واضح و دارای هارمونیک های غنی باشد.
- کوک دقیق: نت های هنگ درام باید دقیق کوک شده باشند و هیچ ناهنجاری در صدا وجود نداشته باشد.
- ساختار: هنگ درام باید از مواد با کیفیت بالا ساخته شده باشد و از نظر ظاهری نیز عاری از هرگونه نقص باشد.
- راحتی نواختن: هنگ درام باید به گونه ای طراحی شده باشد که نواختن آن راحت و لذت بخش باشد.
آموزش هنگ درام
برای یادگیری نواختن هنگ درام می توانید از روش های مختلفی مانند کتاب های آموزشی، ویدیوهای آموزشی و کلاس های حضوری استفاده کنید. یافتن یک استاد مجرب و متخصص در نواختن هنگ درام می تواند به شما در یادگیری سریع تر و اصولی تر این ساز کمک کند.
آموزش هنگ درام در آموزشگاه موسیقی ماهور
هنگ درام سازی منحصر به فرد با صدایی دلنشین و آرامش بخش است که می تواند برای افراد با سلیقه های مختلف جذاب باشد. اگر به دنبال یادگیری یک ساز جدید و خاص هستید، هنگ درام می تواند انتخاب مناسبی برای شما باشد.
استاد مهدی وطن مهر از اساتید برجسته سازهای ضربی در آموزشگاه موسیقی ماهور با بیش از ۱۵ سال تجربه آموزش برای آموزش تخصصی ساز هنگ درام در این آموزشگاه حضور دارند. شما می‌توانید برای اطلاعات بیشتر با آموزشگاه ماهور تماس بگیرید و برای آموزش ساز هنگ درام ثبت نام نمایید.
منابع:
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.